MILOŠEV DO - PRIHVATILIŠTE ZA RIJETKE I STROGO ZAŠTIĆENE VRSTE PTICA
Zbrinjavanje i očuvanje ptica grabljivica u jugozapadnoj Srbiji - UNDP Srbija
Jadovnik, 11. oktobar 2024. godine – Uz podršku Vlade Švajcarske, na planini Jadovnik, na lokalitetu Kašan, Udruženje građana „Jadovnik – oaza netaknute prirode“ osposobilo je za rad Centar za hitno zbrinjavanje i rehabilitaciju povređenih ptica grabljivica. Udruženje će, uz savete ornitologa Zavoda za zaštitu prirode Srbije i veterinara, blisko sarađivati sa JP „Srbijašume“ za hitno zbrinjavanje ptica grabljivica iz zaštićenih područja: „Ozren-Jadovnik“, „Klisura reke Mileševke“ i „Kamena gora“.
„Švajcarska ima pozitivna iskustva u očuvanju ptica grabljivica, o čemu svedoči uspešno vraćanje bradatog supa u alpske predele, nakon skoro potpunog istrebljenja u Evropi početkom 20. veka, zahvaljujući koordinisanim naporima Švajcarske i međunarodnih organizacija za zaštitu prirode. Drago nam je što podržavamo slične inicijative i u Srbiji“, rekao je Ričard Koli, šef razvojne saradnje Ambasade Švajcarske u Srbiji.
Osim što obezbeđuje zbrinjavanje i rehabilitaciju, ovaj centar značajno doprinosi očuvanju ptica grabljivica jer omogućava prikupljanje podataka o stanju lokalnih populacija, uzrocima povreda i stanju rehabilitovanih ptica nakon puštanja u prirodu. Takođe, on će omogućiti obuku i razvoj veština budućih stručnjaka za zaštitu i očuvanje ptica grabljivica.
„Ovaj Centar je veoma važan za zaštitu ptica grabljivica, jer osim pružanja hitne pomoći i lečenja doprinosi razvoju istraživanja i podizanju svesti javnosti u naporima za očuvanje ovih vrsta. Potrebno nam je više ovakvih inicijativa, naročito zbog toga što je u porastu ekološki kriminal koji ugrožava opstanak divljih životinja“, poručio je Antoan Avinjon, programski menadžer za zaštitu životne sredine i klimatske promene u Delegaciji Evropske unije u Srbiji.
„Ideja o objektima, odnosno volijerama za rehabilitaciju povređenih i iznemoglih ptica grabljivica rodila se pre svega zbog rastuće kolonije beloglavog supa, čiji se parovi gnezde u klisuri reke Mileševke, ali i zbog učestalih poziva građana prilikom pronalaska povređenih i iznemoglih jedinki te vrste na području jugozapadne Srbije“, istakao je Vjekoslav Joksimović iz Udruženja građana „Jadovnik“.
Ptice grabljivice, uključujući lešinare, igraju ključnu ulogu u ekosistemima za održavanje ekološke ravnoteže. One su na vrhu lanca ishrane i regulišu populacije mnogih vrsta, pre svega manjih sisara poput glodara. Pored toga, imaju i kulturni značaj i važna su atrakcija za ekoturizam.
U Srbiji su zakonom zaštićene sve ptice grabljivice, uključujući 34 vrste dnevnih grabljivica i lešinara, i 10 vrsta sova. Nažalost, mnoge vrste su ugrožene zbog nezakonitih aktivnosti poput trovanja i krivolova. Na primer, orao brađan je izumro u Srbiji 1960-ih godina, zbog nepromišljenog organizovanog trovanja vukova zbog napada na stoku. U međuvremenu, bacanje zatrovanih mamaca je zakonom zabranjeno, ali ova praksa i danas ugrožava veliki broj ptica grabljivica.
Rešenje „Volijere za hitno zbrinjavanje zaštićenih vrsta ptica na jugozapadu Srbije“ sprovelo je Udruženje građana „Jadovnik – oaza netaknute prirode“, uz finansijsku podršku Vlade Švajcarske u okviru projekta „EU za zelenu agendu u Srbiji“. Ovu inicijativu, uz tehničku i finansijsku podršku Evropske unije i u partnerstvu sa Ministarstvom zaštite životne sredine, sprovodi Program za razvoj ujedinjenih nacija (UNDP), a u saradnji sa Ambasadom Švedske i Evropskom investicionom bankom, uz dodatna finansijska sredstva koja su obezbedile vlade Švedske, Švajcarske i Srbije.
Preneto sa sajta UNDP Srbija
- ZBRINJAVANJE BELOGLAVOG SUPA - SEDOBRO 03.01.2025. godine
Dana 03.01.2025. godine, na teritoriji opštine Prijepolje, u selu Sedobro na krovu porodične kuće Varaklić Željka pronađen je beloglavi sup (prošlogodišnji mladunac). Članovi Udruženja građana "Jadovnik oaza netaknute prirode" iz Prijepolja uspešno su zbrinuli belogalvog supa u volijeru „Rehabilitacionog centra za ptice“, koja se nalazi u Miloševom Dolu.
Ptica je poslednja četiri dana više puta primećenja kako pokušava da leti, na području sela Sedobro, ali bezuspešno. Nakon dojave, od strane meštana ovog sela članovi našeg udruženja, u dogovoru sa vlasnikom kuće, Varaklić Željkom su prišli ptici kroz krov kuće i istu zbrinuli u kavez, uz sve potrebne mere bezbednosti.
Nakon preuzimanja, ptica je odneta na pregled u veterinarsku ambulantu „Brbović“. Na pregledu od strane veterinara, ustanovljeno je da ptica nema vidnih povreda i da je uzrok „pada“ ove ptice najverovatnije izgladnelost.
Nakon pregleda od strane veterinara, ptica je bila zbrinuta u volijeri „Rehabilitacionog centra za ptice“ u Miloševom Dolu do 04.01.2025. godine, a nakon toga je po preporuci ornitologa Zavoda za zaštitu prirode Srbije, Radaković Miloša i veterinara preuzeta od strane čuvara SRP „Uvac“ i zbrinuta u volijeri na Uvcu, jer tamo već ima ptica koje su na oporavku, čime smatraju da će oporavak ove ptice ići bržim tokom.
JP „Srbijašume" su telefonskim putem kao upravljači zaštićenim područjem SPC rezervat prirode „Кlisura reke Mileševke“, obavešteni o pronalasku ptice, jer je ista pronađena u neposrednoj blizini zaštićenog područja kojim oni upravljaju.
O svemu je obavešten šef Odseka za biodiverzitet, Zavoda za zaštitu prirode Srbije, Miloš Radaković.
Dana 04.01.2025. godine, od strane čuvara SRP "Uvac", beloglavi sup preuzet iz volijere u Miloševom Dolu na planini Jadovnik i prevezen u njihovu volijeru u cilju daljeg oporavka. Kontaktiranjem sa čuvarom SRP "Uvac" dobili smo informacije da se ptica u volijeri na Uvcu uspešno oporavlja.
Joksimović Vjekoslav - član UG Jadovnik
U Prijepolju: 05.01.2025. godine
- ZBRINJAVANJE BELOGLAVOG SUPA (NAJVEROVATNIJE TROVANJE) - STRUGOVI 28.01.2025. godine
Dana 28.01.2025. godine, u 08,33 časova, pored magistralnog puta Prijepolje - Brodarevo, na granici zaštićenih područja PIO "Ozren - Jadovnik" i PIO "Kamena Gora" pronađen je beloglavi sup (po izgledu starija ptica). Ptica je pronađena od strane Latifa Mujezinovića, meštanina Brodareva, koji je pticu uočio iz svog automobila dok se kretao.
Odmah nakon njegovog poziva članovi Udruženja građana „Jadovik-oaza netaknute prirode“ iz Prijepolja, odmah su se uputili na mesto na kojem je ptica uočena i preuzeli je radi ukazivanja pomoći od strane veterinara. Za vreme preuzimanja, ptica je pronađena u ležećem položaju sa poluraširenim krilima i skupljenim kandžama, što ukazuje na to da je ptica otrovana i davala je osnovne znake života (disanje).
Ptica je vozilom Udruženja građana „Jadovnik - oaza netaknute prirode" transportovana do veterinarske ambulante „Brbović“, gde joj je od strane veterinara Brbović Smaja ukazana pomoć. Procena veterinara je da je ptica otrovana i nakon ukazivanja pomoći ptica je prebačena do prostorija udruženja, sa funkcijom disanja. Veterinar je u dva šprica uzeo uzorak ispljuvka, radi daljih analiza. Ptica zbog lošeg stanja nije preneta u volijeru „Rehabilitacionog centra za ptice“ u Miloševom Dolu.
Telefonskim putem o svemu su obavešteni dežurna služba Područne policijske uprave u Prijepolju, Zavod za zaštitu prirode Srbije, ornitolog u zavodu Đurđe Ćuković, JP „Srbijašume“ koji su upravljači zaštićenim područjima PIO „Ozren-Jadovnik“ i „Кamena Gora“, veterinarski i inspektor Gerzić Velibor.
U toku dana od momenta preuzimanja, ptici je od strane veterinara dva puta ukazivanja pomoć. Veterinar je pružao pomoć i uz konsultacije sa profesorima sa veterinarskog fakulteta ali bezuspešno.
U toku dana kontaktirali su nas policijski službenici Grupe za ekološki kriminal u Područnoj policijskoj upravi u Prijepolju. Isti su izlazili na lice mesta gde je ptica pronađena, kao i do prostorija udruženja gde se ptica nalazila u vreme vršenja njihovog uviđaja.
Istog dana u 18,00 časova ptica je uginula. Nakon uginuća predata je odgovornom licu JP „Srbijašume“ radi daljeg transporta na veterinarski fakultet i daljih toksikoloških i drugih analiza. Ptica je predata po prethodno pisanom nalogu republičkog ekološkog inspektora, Velibora Gerzića.
Takođe, predate su dve epruvete sa sadržajem ispljuvka ptice koje je nama predao veterinar u toku ukazivanja pomoći kao i ispljuvak sa mesta gde je ptica pronađena, koji su izuzeli policijski službenici Ppolicijske uprave u Prijepolju, Grupe za ekološki kriminal.
O predaji uginule ptice obaveštene su sve nadležne institucije.
U Prijepolju: 28.01.2025. godine
Joksimović Vjekoslav
